Türkiye'de konut inşaatları genellikle müteahhitler tarafından arsa sahibi ile yapılan kat karşılığı anlaşması ile yapılmaktadır. Bu şekilde yapılan anlaşma ile müteahhitin cebinde arsa masrafı çıkmamaktadır ve peşin ödenmesi gereken maliyet de düşmektedir.

Bir arsa üzerinde inşaat yapılacaksa arsa sahibi ile müteahhit arasında sözleşme imzalanır. Bu sözleşmede arsanın üzerinde yapılacak olan inşaat ve arsa sahibine verilecek haklar yazıldığı gibi inşaat teslim süresi de yazabilir.

Sözleşmede bulunan inşaat teslim süresi içerisinde evleri teslim etmeyen müteahhitler kanun önünde haksızdırlar. Bundan dolayı da bu müteahhitlere karşı arsa sahipleri alacaklı olurlar. Böyle bir durumda arsa sahipleri sözleşmeden dönme hakkına sahip olurlar. Bu hakkı kullanmak arsa sahiplerinin inisiyatifindedir.

Bir inşaat için arsa sahibi ile yarı yarıya anlaşma yapan müteahhitler işin yarısını yapıp devam ettiremez ve mahkeme aracılığı ile arsa sahibi sözleşmeden dönme hakkını kullanırsa müteahhit ciddi bir zarar ile karşı karşıya kalır.

Evin yarım kalan inşaatı arsa sahibi tarafından devam ettirilerek tamamlanır ve o tamamlanan kısım bütün halde arsa sahibinin olur. Müteahhit ise sözleşmeden dönme gerçekleşen kısımda inşa ettiği dairelerin yarısının değerini alabilir.

SÖZLEŞMEDE SÜRE BELİRTİLMEMİŞSE NE OLUR?

Müteahhit ile arsa sahipleri arasında yapılan sözleşmelerde bazan net süre belirtilmemektedir. Böyle bir durumda öncelikle vadenin dolması beklenir. Bu vade o inşaatın ne kadar zamanda inşa edilebileceğine dair süre ile ilgilidir.

Böyle bir durumda devreye mahkeme girmektedir. Mahkeme tarafından bu sözleşmeler de inşaat süresi açısından sürelendirilebilir. Ancak bu süreç mahkeme aşamasının uzun sürmesi nedeniyle uzayabilir. Bunun için sözleşmelerde net süreler belirtilmelidir.

MÜTEAHHİT HATALIYSA HANGİ YAPTIRIMLAR UYGULANIR?

Zamanında teslim edilmeyen evler için arsa sahipleri müteahhitlerden gecikme faizi isteyebilirler. Bu gecikme faizi sözleşmeye veya mevzuata uygun bir şekilde belirlenir. Arsa sahibinin gecikme faizini aşan zararları da müteahhit tarafından tanzim edilmek zorundadır.

Sözleşme süresinde teslim edilmeyen bir konut arsa sahibi tarafından bir başkasına satılmış ise ve bu satıştan dolayı arsa sahibi ceza ödemek zorunda kalırsa bu ceza da müteahhit tarafından karşılanır.